Alles over UV licht van UV-zaklampen
Vaak kopen mensen een UV-zaklamp zonder te weten welke geschikt is. Een geschikte UV-lamp is een die licht geeft op de juiste ultraviolette golflengte om het gewenste effect te laten zien. Het is dus helemaal afhankelijk van het doel waarvoor je een UV-zaklamp gebruikt. Voor het opsporen van ongedierte in voorraadruimtes is vaak een UV-lamp met 395nm geschikt, terwijl een lamp met een 365nm optie goed is voor veel andere doeleinden, waaronder op echtheid onderzoeken van geld, identificaties, edelstenen of kunst. In dit artikel kun je informatie vinden over UV-licht, UV-golflengten en een aantal voorbeelden waarvoor een UV-zaklamp wordt gebruikt.
Inhoud
- 1 Alles over UV licht van UV-zaklampen
- 1.1 Wat is UV-licht?
- 1.2 Welke golflengtes van het UV-spectrum heb ik nodig voor mijn zaklamp?
- 1.3 Waarvoor gebruik je UV-licht?
- 1.3.1 UV-licht voor controle van de echtheid van geld en bankpasjes
- 1.3.2 De echtheid van edelstenen identificeren met UV-licht
- 1.3.3 De originaliteit van kunstwerken identificeren met UV-licht
- 1.3.4 UV-lampen voor het opsporen van auto lekkages
- 1.3.5 Forensisch onderzoek met UV-licht
- 1.3.6 Toegangscontrole bij evenementen
- 1.3.7 Beschermen van voedingsmiddelen tegen ongedierte
- 1.3.8 Bacteriële infecties detecteren met UV-A licht
- 1.3.9 UV-licht en het doden van bacteriën
- 1.3.10 UV-licht voor hygiëne in keukens, ziekenhuizen en op scholen
- 1.4 Zijn UV-zaklampen gevaarlijk voor je gezondheid?
- 1.5 Zoek je een goede UV-zaklamp?
Wat is UV-licht?
Ultraviolet licht (UV-licht) is elektromagnetische straling die op verschillende golflengten en frequenties van het elektromagnetische spectrum te vinden zijn. In dit spectrum zijn ook andere elektromagnetische stralingen aanwezig, zoals radiogolven, microgolven van magnetrons, infrarood, röntgenstralen en meer. Mensen kunnen licht zien in een spectrum variërend van rood tot oranje, geel, groen, blauw en violet. Ultraviolet licht bevindt zich op frequenties van de elektromagnetische straling buiten het spectrum van wat zichtbaar is voor het menselijk oog.
UV-A, UV-B en UV-C licht
Binnen het ultraviolette spectrum, kunnen we drie verschillende UV-stralingen onderscheiden: UV-A, UV-B en UV-C. Deze stralingen verschillen in de mate van energie die zij gebruiken en de golflengten waarop deze te vinden zijn.
UV-C met de korte golflengte tussen 100 en 280nm, is het meest schadelijke type UV-straling. UV-C licht wordt wel als een desinfectiemethode gebruikt om voedsel, lucht- en water te zuiveren. Met deze methode worden micro-organismen zoals bacteriën, schimmels en andere pathogenen vernietigd of het DNA wordt verstoord zodat zij niet kunnen voortbestaan.
UV-B begeeft zich op een gemiddelde golflengte tussen 280 en 315nm. UV-B licht wordt wel door dermatologen gebruikt om huidaandoeningen te behandelen, zoals psoriasis, eczeem en vitiligo.
De relatief lange golflengte tussen 315 en 400nm waarop UV-A beweegt, wordt meestal gebruikt in UV-zaklampen. UV-zaklampen worden gebruikt om een fluorescerend effect te krijgen waarmee iets zichtbaar wordt.
Zichtbaarheid van UV-licht
UV-licht is dus eigenlijk een algemene term voor de verschillende UV-golflengten in het ultraviolette spectrum. De ultraviolette straling van UV-licht ligt op een golflengte tussen 10 en 400 nanometer. UV-licht heeft een kortere golflengte dan zichtbaar licht, waardoor het energierijker is. Wat je ziet opgloeien als je met een UV-zaklamp op een oppervlakte schijnt, is fosfor. Een fosfor is elke stof die de energie van de UV-straling omzet in zichtbaar licht, waardoor het een fluorescentie-effect in bepaalde materialen laat zien.
Fluorescentie
Fluorescentie is de emissie van licht door materiaal dat het licht heeft geabsorbeerd. Deze absorptie zie je wanneer je bijvoorbeeld op een wit t-shirt schijnt met je UV-lamp: het fosfor licht op dat in veel waspoeders wordt toegevoegd om de witte was nog witter te doen lijken. Je tanden en nagels lichten ook op met een UV-lamp, omdat hier van nature fosforen inzitten. Wil je een object onderzoeken dat van nature geen fosforen bevat, zoals bij een onderzoek naar vingerafdrukken of om een olielek in je auto te vinden, dan gebruik je een poeder of spray waarin fosfor zit. Het fluorescentie-effect van het fosfor laat vervolgens met een UV-lamp zien waar de samenstelling van je onderzoeksobject afwijkt, waardoor bijvoorbeeld vingerafdrukken zichtbaar worden. Afhankelijk van de hardheid en samenstelling van het materiaal dat je wilt onderzoeken, heb je een bepaalde mate van fluorescentie nodig.
Welke golflengtes van het UV-spectrum heb ik nodig voor mijn zaklamp?
Als je maximale fluorescentie van je objecten wilt, dan bevelen wij je de UV-zaklampen aan die een UV-licht produceren op een golflengte van 365nm. De meeste toepassingen met UV-A licht gebruiken een smal bereik tussen 350 en 400nm met ultraviolette straling om fluorescentie-effecten te produceren. Binnen dit bereik kunnen verschillende golflengten sterk verschillen als het gaat om het fluoresceren van objecten. De meeste fluorescentie wordt geleverd in het bereik op golflengten tussen 320 en 380nm, met een piek bij 365nm.
UV-zaklampen met 365nm voor sterke fluorescentie
UV-A licht dat zich beweegt op golflengte van 365nm, heeft een bereik dat binnen het onzichtbare UV-A spectrum blijft. Hierdoor vindt er nauwelijks verspilling van energie plaats aan zichtbaar licht. De UV-output van een 365nm is hierdoor zuiverder, waardoor je heldere fluorescentie-effecten creëert.
Veel objecten fluoresceren het sterkst bij 365nm met veel licht-absorptie. UV-zaklampen met 365nm LED’s zijn dus uitermate geschikt als je een sterke fluorescentie-effect wilt zien tijdens het analyseren van kunst, edelstenen, of voor een van de andere toepassingen waarvoor je een UV-zaklamp kunt gebruiken, zoals het opsporen van knaagdieren in een voorraadruimte.
UV-zaklampen met 395nm
UV-zaklampen met een 395nm optie zijn strikt genomen ultraviolette LED’s, want de golflengte bevindt zich onder de 400nm (de grens tussen zichtbaar en onzichtbaar licht). Maar met een 395nm LED worden veel objecten verlicht in een doffe violette kleur, zonder dat er voldoende UV-licht met een kortere golflengte aanwezig is om het fluorescentie-effect te creëren.
UV-zaklampen met een optie van meer dan 395nm
UV-lampen die als bron golflengten van 400nm of meer gebruiken, zijn geen UV-lampen. Met deze lampen kun je niet het fluorescerend effect krijgen om samenstellingen van materialen te analyseren. Als een verkoper of fabrikant UV-lampen met een golflengte van meer dan 395nm aanbiedt of de golflengte niet vermeldt, wees dan voorzichtig, want mogelijk bieden zij zaklampen met een violette of paarse LED die geen echte UV-lichtbron is.
Wat is het verschil tussen UV-A licht van 365nm en 395nm?
Afhankelijk van het doel waarvoor je een UV-zaklamp wilt gebruiken, raden wij je aan een 365nm LED zaklamp aan te schaffen als je resultaten wilt zien van je onderzoek waarbij het fluorescentie-effect belangrijk is. Zowel 365nm als 395nm opties liggen binnen het UV-A golflengtebereik. Het belangrijkste verschil is echter dat een LED met een piekgolflengte op 395nm een bereik heeft dat de grens met het zichtbaar licht overlapt. Daardoor zendt een 395nm LED veel meer zichtbaar licht uit dan een 365nm LED. Daarnaast geeft de 395nm LED een uitgesproken violetkleurig licht weer, terwijl de 365nm LED een blauwachtig wit licht uitstraalt.
Desalniettemin kun je met de 395nm LED effectieve fluorescentie-effecten creëren op materialen; je zult alleen wat meer schaduw rond de fluorescentie zien dan wanneer je een 365nm LED gebruikt.
Omdat de chips voor 365nm UV-zaklampen wat lastiger te vervaardigen zijn dan de chips voor de langere golflengte van bijvoorbeeld 395nm, zijn de zaklampen met een UV 365nm-optie meestal wat duurder in aanschaf.
Waarvoor gebruik je UV-licht?
UV-licht is voor veel doeleinden te gebruiken, zowel voor hobbies als professioneel.
Voor professioneel gebruik wordt UV-licht gebruikt om de echtheid te controleren van identificatiebewijzen, papiergeld, bankpasjes en edelstenen. UV-lampen worden ook gebruikt in ziekenhuizen, keukens, zuiveringsbedrijven en scholen waar voldaan moet worden aan strenge hygiëne eisen. Waterleidingsbedrijven bijvoorbeeld, gebruiken UV-licht om drinkwater te zuiveren, de technische recherche gebruikt het voor sporenonderzoek en garages gebruiken UV-licht om olie-lekken van auto’s op te sporen.
UV-licht voor controle van de echtheid van geld en bankpasjes
Het is algemeen bekend dat winkeliers gebruik maken van een apparaat bij de kassa om met UV-licht te controleren of de bankbiljetten van bijvoorbeeld € 50 of € 100 niet vervalst zijn. Bankbiljetten, maar ook bankpasjes en creditcards zijn voorzien van kenmerken die alleen met UV-licht te zien zijn. Met UV-licht op een golflengte van 365nm zijn vaak meer beveiligingskenmerken van papiergeld en betalingspasjes zichtbaar dan met een licht op een golflengte van 395nm.
De echtheid van edelstenen identificeren met UV-licht
Fluorescentie-effecten van edelstenen en mineralen verschillen enorm van elkaar. Afhankelijk van het materiaal van je onderzoeksobject en de golflengte van het UV-licht dat je gebruikt, kan het voorkomen dat er andere kleuren of helemaal geen fluorescentie-effecten te zien zijn. Daarom wordt bij het identificeren van edelstenen en mineralen vaak gebruik gemaakt van UV-licht op zowel op de lange golflengte van 365nm als op de korte golflengte van 254nm. Wil je bijvoorbeeld weten of een gele steen een citrien is, dan kun je met een UV-licht op 365nm een oranjegeel fluorescentie-effect zien, maar op 254nm krijg je een rood effect. Als deze gele steen rood fluoresceert, dan is het geen citrien, maar hoogstwaarschijnlijk een scapoliet.
Met name UV-licht met een korte golflengte van 254nm is zeer schadelijk voor je ogen. Zorg er dus wel voor dat je een UV-bril gebruikt als je met dit licht werkt!
De originaliteit van kunstwerken identificeren met UV-licht
Kunstwerken kunnen met 365nm UV-licht op echtheid worden geïdentificeerd. Lagen verf en gebruik van inkt voor bijvoorbeeld een handtekening, kunnen onzichtbaar zijn voor het blote oog, maar met een UV-zaklamp is het mogelijk de chemische samenstellingen ervan te identificeren om de originaliteit van kunstobjecten vast te stellen. Niet alleen de originaliteit, maar ook de veranderingen die een schilderij heeft ondergaan kunnen worden blootgelegd. Zo zijn met gebruik van onder andere UV-licht verrassende onderlagen ontdekt in het schilderij ‘Saul en David’ van Rembrandt.
UV-lampen voor het opsporen van auto lekkages
In garages worden UV-zaklampen gebruikt bij het zoeken naar de oorzaak van een lek in een auto. Een fluorescerende kleurstof wordt aangebracht op de plaatsen waar het mogelijk lekt en met zowel een UV-zaklamp met een 365nm als een met een 395nm-optie, kan het lek zichtbaar gemaakt worden. Dit werkt voor alle vloeistoffen – oliën, brandstof, koelvloeistof, remvloeistof en zelfs airco-koelmiddelen.
Forensisch onderzoek met UV-licht
UV-licht wordt gebruikt om sporen van forensisch onderzoek te detecteren. Bloed, urine, sperma en speeksel kunnen zichtbare fluorescentie vertonen met een zaklamp die ultraviolet licht geeft op 365nm.
Toegangscontrole bij evenementen
Sommige evenementen, pretparken en bars gebruiken een sneldrogende fluorescerende stof in hun stempel voor toegangscontrole die door UV-licht zichtbaar worden. Net zoals bij het identificeren op echtheid van papiergeld, kan hiervoor een UV-licht worden gebruikt met een golflengte van 395nm, maar een UV-licht met een 365nm optie zal vaak een beter resultaat opleveren.
Beschermen van voedingsmiddelen tegen ongedierte
Opslagruimten met levensmiddelen kunnen gecontroleerd worden op de aanwezigheid van knaagdieren. Met behulp van het ultraviolette licht gloeit de urine van knaagdieren blauw-wit tot geel-wit op, afhankelijk hoe oud het is. Een zaklamp met een UV-licht op een lange golflengte van 395nm is meestal al voldoende om sporen van ongedierte te traceren, een lamp met een korte golflengte van 365nm zal echter meer informatie geven over bijvoorbeeld hoe oud het spoor is.
Bacteriële infecties detecteren met UV-A licht
Dermatologen gebruiken UV-A licht om te controleren op de karakteristieke fluorescentie van bepaalde huidstoornissen te diagnosticeren die pigmentverlies veroorzaken, zoals vitiligo. UV-A licht kan ook worden gebruikt om ringworm, tinea versicolor en bacteriële infecties zoals erythrasma te detecteren.
UV-licht en het doden van bacteriën
UV-A licht is niet geschikt voor het doden van ziektekiemen, bacteriën en microben; daarvoor heb je UV-C licht nodig. UV-C licht heeft een golflengte tussen 200 en 400 nanometer. Het is zeer effectief bij ontsmetting, omdat het de moleculaire binding van het DNA beschadigd waardoor de bacteriën worden vernietigd of gesteriliseerd.
Het gebruik van UV-C licht is echter niet zonder risico’s. De effecten van UV-C op het menselijk lichaam variëren afhankelijk van de blootstellingsduur, maar kunnen pijnlijke brandwonden op de huid veroorzaken, huidkanker en schade aan het hoornvlies.
UV-licht voor hygiëne in keukens, ziekenhuizen en op scholen
Om de hygiëne van ziekenhuizen, restaurants en op scholen te verbeteren, wordt steeds vaker UV-licht gebruikt. De UV-golflengte gebruikt voor het detecteren van bacteriën is afhankelijk van het materiaal van de oppervlakte. Uit onderzoek is gebleken dat – zowel voor als na het reinigen – de golflengten van 365 tot 395 nm significant gevoeliger zijn voor het detecteren van rundvlees- en kippenresten op aluminium en roestvrij staal.
Met een UV-zaklamp die gebruik maakt van een golflengte tussen 365 en 396 nm kun je dus controleren waar niet goed schoongemaakt is, oftewel de plaatsen waar zich veel bacteriën bevinden. Bacteriën hebben de neiging om samen te komen op oppervlakken waar veel flavine aanwezig is. Flavine laat een fluorescerende gloed zien bij blootstelling aan UV-A licht.
Met name in organisaties zoals ziekenhuizen, restaurants en op scholen waar aan strenge hygiëne maatregelen moet worden voldaan, kan een UV-zaklamp een goede aanvulling zijn bij een hygiëne inspectie. Een voorwaarde is wel dat de ruimte volledig donker moet zijn om het fluorescerend licht van de bacteriën te kunnen zien.
Zijn UV-zaklampen gevaarlijk voor je gezondheid?
De UV-A straling van de UV-zaklamp is te vergelijken met de UV-A straling van de zon. Vaak en teveel in de zon zitten kan schadelijk zijn voor je huid. Bij normaal gebruik kunnen UV-zaklampen die UV-A uitstralen zonder persoonlijke beschermingsmiddelen worden gebruikt. UV-lampen die gebruik maken van een krachtiger ultraviolette bron, zoals UV-B of UV-C licht, zijn gevaarlijk en vereisen veiligheidsmaatregelen.
Gebruik altijd je gezond verstand en volg de veiligheidsregels bij het gebruik van UV-lampen. De hoeveelheid en intensiteit van UV-A lichtenergie die door UV-LED’s worden uitgestraald is over het algemeen onder gevaarlijke niveaus, maar houd er rekening mee dat het UV-licht onzichtbaar is. Kijk bijvoorbeeld niet direct in een UV-zaklamp wanneer deze is ingeschakeld, zelfs als je geen of een zwak licht ziet. Het licht lijkt misschien wel zwak, maar het schijnsel dat je mogelijk ziet, is slechts een kleine fractie van de werkelijke UV-licht energie waaraan je ogen blootgesteld wordt.
Daarnaast waarschuwt de Wereldgezondheidsorganisatie ervoor dat UV-licht niet gebruikt moet worden om je handen of andere delen van je lichaam te steriliseren, omdat de UV-straling je huid en ogen ernstig kan beschadigen.
DISCLAIMER:
- De hier gepubliceerde inhoud is alleen voor informatieve doeleinden. Het is niet bedoeld als vervanging voor professioneel medisch advies en mag niet worden gebruikt als gezondheids- of persoonlijk advies.
- UV-C licht kan bacteriën en sommige virussen doden, maar het doodt niet het coronovirus (SARS-CoV-2).
Zoek je een goede UV-zaklamp?
Om een keuze uit het aanbod van UV-zaklampen te maken, hebben wij een artikel geschreven over de beste UV-zaklampen. Hierin staan ook punten beschreven waar je op moet letten als je de voor jou meest geschikte UV-lamp wilt kopen.
Heb je suggesties?
Ben jij tevreden over de UV- zaklamp die jij gebruikt en is het een andere dan die wij hier hebben beschreven? Laat het ons weten!
Ook voor andere suggesties (bijvoorbeeld over de functionaliteit van de website of over onze service) staan we altijd open.